Cactussen en vetplanten komen in alle vormen en maten voor, variërend van perfect symmetrische tot uiterst onregelmatige en bizarre vormen. Probeer zoveel mogelijk interessante vormen te combineren: staand, rond, laag en breed, puntig en dik. Ze verschillen onderling ook in structuur; de meeste vetplanten hebben vlezige stelen of bladeren, terwijl cactussen zacht en fluwelig, glad en wasachtig of stekelig en harig kunnen zijn. Sommige vetplanten vormen mooie, steelloze rozetten; enkele verschillende rozetten bovenop kale, gelobde stelen. Sommige vetplanten lijken op ‘gewone’ planten met bladertakken en andere hebben bijzondere, elkaar overlappende, parelvormige bladeren.
Boomachtige vetplanten zoals de Aeonium arboreum, jadeplant, de Aloeboom en Bryophyllum-soorten zijn heel geschikt om hoogte en diepte aan het tuintje te geven. Al het geheel een vooraanzien heeft en bijvoorbeeld tegen de wand komt te staan, zet dan de grote planten achteraan. Als de bak aan alle kanten zichtbaar is (midden op tafel bijvoorbeeld) zet dan de grote planten in het midden. Enkele uitdijende planten langs de rand van de bak geven een mooi effect.
De kleurkeuze
De meeste cactussen en vetplanten zijn groen of grijs. Sommige vetplanten zijn getint of bontgekleurd: rood, geel, blauw, roze, paars of zilverkleurig. Cactussen hebben vaak kleurrijke areola’s (de borstelige kussentjes die hen van andere vetplanten onderscheiden) en mooie, vruchtdragende bloemen, van een soms verbazingwekkend hoge leeftijd.
Geschikt gezelschap
Zorg dat de planten die je kiest allemaal dezelfde behoeften hebben. De meeste, als kamerplant gekweekte cactussen zijn afkomstig uit woestijngebieden waar zij zich hebben aangepast aan extreme, meestal niet plant- en diervriendelijke omstandigheden. Hun ongewone uiterlijk stelt hen in staat de extreme hitte overdag, de nachtelijke bittere koude en de lange perioden van droogte in het gebied van herkomst te trotseren. Zo kunnen ze hun ‘gewatteerde’ knolletjes en verticale ribben uitzetten en samentrekken om water op te slaan. De wasachtige of harige deklaag beperkt vochtverlies en de stekels schrikken vijanden af.
In hun natuurlijke omgeving groeien deze cactussen in het wild en zijn ze overdag meestal blootgesteld aan zeer fel zonlicht en weinig of geen schaduw. Als kamerplant heeft de cactus dan ook veel zonlicht nodig – een plaatsje voor het raam op het zuiden of zuidwesten is ideaal. Nachtelijke koude vormt geen enkel probleem.
Sommige soorten, zoals de populaire Kerst-, Paas- en Orchidee cactus, komen uit tropische streken, waar ze op bomen en dus meer in de schaduw groeien. Behalve de zweep- of slangencactus hebben woudcactussen andere water- en lichtbehoeften dan woestijncactussen. Zo geven zij de voorkeur aan een schaduwrijk plaatsje op het oosten of het noorden.
Plantenbakken
Gebruik een brede, platte schaal van minstens 10 cm diep. Voor grote planten heb je een diepere bak nodig. Het is heel handig als de bak afvoergaten heeft, maar die gaten zijn niet beslist noodzakelijk als je voorzichtig water geeft. Terracotta plantenschotels, aardewerk, steenwerk of glazen serviesgoed zoals ovenschotels en dekschalen zijn alle geschikt. Eenvoudige vormen en effen kleuren, vooral in natuurlijke tinten, vullen de planten mooi aan. Vermijd ingewikkelde motieven en decoratieve of grillige vormen, omdat deze de aandacht van de cactussen kunnen afleiden en aan het uiteindelijke resultaat afbreuk doen.
Vul het oppervlak voor dertig tot vijftig procent met planten. Neem de bak of een stuk papier met dezelfde omtrek mee als je planten gaat kopen, zodat je kunt bepalen hoeveel je er nodig hebt. Een groepje van drie tot vijf planten staat heel mooi, maar laat grote en opvallende exemplaren apart staan. Zet niet te veel planten door elkaar, want daardoor gaat de individuele schoonheid verloren. Zorg er ook voor dat er voldoende lucht om de planten kan circuleren.
Bedek het oppervlak met gevarieerde tinten grind, steentjes, scherfjes, grof zand of kiezelzand. Met wat grotere gewassen stenen of met vuurstenen kan je decoratieve ‘plastieken’ in het tuintje maken.
